Prof. Dr. Oğuz POLAT Bilirkişi,
mesleki ve teknik bilgisini somut olaya uygulamak suretiyle bundan sonra
çıkacak bilimsel ve maddi sonuçları tespit etmekle yükümlüdür. Trafik kazaları
da bilirkişiliğin gerektiği olayların başında gelmektedir.
Öncelikle
belirtelim ki, bilirkişinin görüşü bir delil değil, delillerin değerlendirmesi
için araçtır. Trafik kazalarında bilirkişilerin görüşü ve bilirkişilerin
düzenlemiş oldukları raporlar çok önemlidir.
Ancak
belirtmek gerekir ki, hakim bu raporlarla bağlı değildir. Fakat hakim bilirkişi
raporu ile bağlı olmasa ve yeniden bilirkişi incelemesi yapma yetkisine haiz
olsa da; bilirkişi raporundaki kusur oranını değiştiremez, çelişkili görülen
bilirkişi raporları arasındaki çelişkileri kendisi telafi yoluna gidemez. Hakim
ya raporu olaya uygun ve yeterli görür ve burumda rapordaki kusur oranına da
itibar eder ya da rapora itibar etmez yeniden bilirkişi incelemesi yapar.
Trafik
kazalarının ülkemizde ne denli ciddi bir problem olduğunu göstermek için Amerika
ve Almanya ile Türkiye arasındaki trafik
kazalarıyla ilgili ölüm oranları, durumun ciddiyetini de göstermektedir.
ALMANYA’da her 100 milyon taşıt/Km için 1 ölü
TÜRKİYE’de her 100 milyon taşıt/Km için 13 ölü
A.B.D.’de her 100 milyon taşıt/Km için 0,3 ölü
1970-1996
arası 26 yıllık süre Türkiye’de yol uzunluğu artışı %25, kaza sayısı artışı
%1694, araç-yol-insan üçlüsü (17 misli).
Trafik
kazalarında bilirkişi seçilen kimseler ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan
olayda kaza yapan şoförün kusuru bulunup bulunmadığını ve bu kusurun ne
olduğunu, var ise nispeti tespit olunacaktır. Çünkü kaza yapan şoförün kusuru
varsa, ceza sorumluluğu söz konusudur. Kusuru yoksa, şoför meydana gelen ölüm
ve yaralanma olayında sorumlu olmayacaktır.
Uygulamada
dikkatsizlik ve tedbirsizlik ile ölüm ya da yaralama suçlarında ceza davasının
yanında ayrıca tazminata konu olması açısından hukuk mahkemelerinde de dava
açılmakta ve çoğu kez hukuk mahkemelerinde bilirkişi incelemesi
yaptırılmaktadır.
Bugüne
kadar Yargıtay’ın trafik kazaları ile ilgili hemen tüm içtihatlarında bilirkişi
incelemesi yaptırılması konusu yer almış, bilirkişi incelemesi yaptırılmayan
durumlarda hükmün bozulmasına karar verilmiş, raporların çelişkili olması
durumunda bu çelişkinin yine bilirkişilerce giderilmesi istenilmiştir.
Sonuç
olarak, trafik kazalarında bilirkişilik yapılması ve kazada taraf olan
kişilerin de haklarını koruyabilmek için kendilerinin bilirkişilerden rapor
alması gerekmektedir.